เบื่ออาหาร ( Loss of Appetite ) คือ ภาวะร่างกายหรือจิตใจไม่ต้องการกินอาหาร สาเหตุการเบื่ออาหาร เกิดจากปัญหาสุขภาพทางใจและกาย ภาวะเบื่ออาหาร เป็นอาการแบบชั่วคราว อาการนี้สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกเพศ ทุกวัย โรคเกี่ยวกับอาการเบื่ออาหาร มีอะไรบ้าง
ลักษณะเด่นที่เห็นได้ ชัดเจน มากที่สุดของ อาการเบื่ออาหาร คือ น้ำหนักตัวลดลง อย่างเห็นได้ชัด หน้าตอบลง กางเกงเอวหลวมขึ้น เสื้อหลวมขึ้น คนที่ไม่ได้พบกันนานๆ มักจะ ถูกทักว่าผอมลง
โรคต่างๆ ที่พบว่ามีอาการเบื่ออาหาร
 โรคหวัด |  โรคไข้เลือดออก |
 โรคไข้หวัดนก |  โรคบิด |
 โรคไอกรน |  โรคอีสุกอีใส |
 โรคนิ่วในถุงน้ำดี |  โรคไส้ติ่งอักเสบ |
 โรคริดสีดวงทวารหนัก |  โรคตับแข็ง |
 โรคกระเพาะอาหารอักเสบ |  โรคท้องอืดท้องเฝ้อ |
 โรคมะเร็งลำไส้ |  โรคมะเร็ง |
 โรคเบาหวาน |
สาเหตุการเกิดอาการเบื่ออาหาร
- โรคต่างๆ ที่เกิดจาก การติดเชื้อ เช่น โรคหวัด โรคไข้เลือดออก โรคไข้หวัดนก โรคอีสุกอีใส โรคไอกรน โรคบิด
- โรคที่เกิดจากความผิดปกติของ ระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคนิ่วในถุงน้ำดี โรคไส้ติ่งอักเสบ โรคริดสีดวงทวารหนัก โรคตับแข็ง โรคกระเพาะอาหารอักเสบ โรคท้องอืดท้องเฝ้อ
- โรคมะเร็ง โดยเฉพาะ มะเร็ง ที่พบใน ระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคมะเร็งกระเพาะอาหาร โรคมะเร็งลำไส้
- ผลจาก การรักษาโรคมะเร็ง เช่น การรักษาโดย เคมีบำบัด การรักษาโดย รังสีเทคนิค
- โรคทางจิตรเวช เช่น โรคซึมเศร้า โรคเครียด โรควิตกกังวล
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ มากเกินไป เกิดอาการเมา พบว่า ผู้ป่วย มักจะ รับประทานอาหาร ได้น้อยลง
- ผู้เสพยาเสพติด พบว่าผู้ที่ ติดยาเสพติด มักพบ อาการเบื่ออาหาร ร่างกายสูบผอม จนสังเกตุได้ชัดเจน
- ผู้ป่วยที่รับ การผ่าตัด พบว่าหลังจาก การผ่าตัด จะมี อาการเบื่ออาหาร คือ รับประทานได้น้อยลง จากปกติ
- โรคเรื้อรังต่างๆ เช่น โรคเบาหวาน พบว่า ผู้ป่วยบางกลุ่ม จะมีลักษณะ สูบผอมลง อย่างเห็นได้ชัด
- ผู้ที่พึ่งได้รับ ผลการกระทบกระเทือนจิตใจ ใหม่ๆ เช่น ผู้ที่สูญเสียญาติใกล้ชิด จะเกิด ภาวะเศร้าผิดปกติ จนทำให้เกิด อาการเบื่ออาหาร
การวินิจฉัยอาการเบื่ออาหาร
สำหรับอาการเบื่ออาหาร โดยเบื้องต้นแพทย์จะชั่งน้ำหนักวัดส่วนสูงก่อน เพื่อดูน้ำหนักตัวของผู้ที่มีปัญหาเบื่ออาหารก่อน หากน้ำหนักตัวต่ำกว่ามารตราฐาน จำเป็นต้องได้รับการรักษา การวินิจฉัยแพทย์จะทำการ ซักประวัติการรักษา การใช้ยา และการรับประทานอาหาร โดยรายละเอียด ดังนี้
- ช่วงเวลาที่เริ่มเกิดอาการเบื่ออาหาร
- ระดับความรุนแรงของอาการ
- จำนวนน้ำหนักที่ลดลง
- อัลตราซาวด์ท้อง
- ตรวจเลือด เพื่อวินิจฉัยการทำงานของ ตับ ต่อมไทรอยด์ และ ไต เป็นต้น
- ตรวจระบบทางเดินอาหาร โดยเอกซ์เรย์ดูหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และลำไส้เล็ก เป็นต้น
ผลข้างเคียงที่เกิดจากอาการเบื่ออาหาร
- ภาวะ ขาดสารอาหาร หากเกิด อาการเบื่ออาหารเรื้อรัง จะทำให้ ร่างกายซูบผอม จนเกิด การขาดสารอาหาร ได้
- อาการอ่อนเพลีย เหนื่อยล้า เนื่องจาก ร่างกายขาดพลังงาน เพราะ ไม่ได้รับพลังงาน จาก อาหารที่เพียงพอ
- ภาวะทางจิตใจ ผลข้างเคียงจาก บุคคลภายนอก บางรายเกิด อาการเครียด เมื่อ มีคนถามถึง การสูบผอมลง บ่อยครั้ง
- อาการปวด พบมากในผู้ป่วย โรคมะเร็ง
การรักษาอาการเบื่ออาหาร
การรักษาอาการเบื่ออาหาร นั้นต้องทำการรักษาตามสาเหตุของอาการเบื่ออาหาร โดยสาเหตุสามารถแบ่งได้ 3 สาเหตุ คือ เกิดจากปัญหาสุขภาพ เกิดจากปัญหาทางสภาพจิตใจ และ เกิดจากผลข้างเคียงจากการใช้ยา ซึ่งการรักษาให้วิธีการรักษาที่ต่างกันออกไป รายละเอียด ดังนี้
- การรักษาจากปัญหาสุขภาพ หากมีกาการติดเชื้อผู้ป่วยต้องรับการใช้ยาเพื่อฆ่าเชื้อโรค ก่อนจากนั้นค่อยๆ เพิ่มอาหารให้เพื่อป้องกันภาวะขาดสารอาหารหรือมีเกลือแร่ในร่างกายต่ำ แนวทางปฏิบัติดังนี้
- เปลี่ยนบรรยากาศการรับประทานอาหารบ้าง เช่น ทานข้าวกับครอบครัวหรือเพื่อน
- ไม่ควรผืนทานอาหารให้มากเกินไป พยายามรับประทานอาหารให้ได้มากตามที่ต้องการ
- ควรรับประทานอาหารที่ให้พลังงานและโปรตีนสูง
- ดื่มน้ำเปล่าให้เพียงพอ ต่อความต้องการของร่างกาย เพื่อป้องกันการเกิดภาวะขาดน้ำ
- ออกกำลังกายเบา ๆ ก่อนทานอาหาร เพื่อกระตุ้นน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร
- การรักษาจากปัญหาสุขภาพจิต ผู้ปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพจิต เช่น ภาวะซึมเศร้า ความเครียด ภาวะการสะเทือนใจอย่างรุนแรง ทำให้ป่วยไม่อยากกินอาหาร ต้องใช้เวลาปรับสภาพจิตใจ และอาจต้องปรึกษาจิตแพทย์
- การรักษาอาการเบื่ออาหารจากการใช้ยา หากพบว่าอาการเบื่ออาหารเกิดจากการกินยา ให้หยุดใช้ยาทันที ส่วนผู้ที่เบื่ออาหารอันเนื่องมาจากการใช้สารเสพติด ต้องเข้ารับการบำบัดเกี่ยวกับการติดยาเสพติด
